VIŠEGRAD-ANDRIĆGRAD
Višegrad se nalazi na krajnjem istoku Republike Srpske, odnosno Bosne i Hercegovine, 16 km od granice prema Srbiji.Od davnina je predstavljao veoma važnu tačku na putu Dubrovnik – Sarajevo – Niš. Najpoznatija građevina je Višegradska ćuprija na Drini je zadužbina velikog vezira Mehmed-paše Sokolovića. Most je izgrađen u periodu od 1571. do 1577. godine, a gradio ga je tada najčuveniji turski arhitekta Kodža Mimar Sinan. Ukupna dužina mosta iznosi 179,5 m i građen je od kamena, sedre, odnosno bigra, koji je dovežen iz Višegradske banje. Na sredini mosta se nekada nalazila kućica sa drvenom kapijom i mostovskom stražom, pa je zbog toga ovaj deo mosta nazvan kapija.
„ Na Drini u Bosni sagradio je veličanstven most i razapeo red svodova na toj rijeci, na toj vodi dubokoj i hučnoj. Prethodnici njegovi ne mogaše ništa slično sagraditi, po naređenju božijem učini to veliki paša, da bi se njegovo ime spominjalo s poštovanjem i blagodarnošću i sagradi most da mu na svijetu nema ravna…“ Ovo je natpis sa jedne od dve ploče od belog mramora sa stihovima pesnika Nihadija na arapskom, koji govore o graditelju i godini izgradnje mosta koji je isnpirisao Ivu Andrića da napiše čudesan roman „Na Drini ćuprija“.
Most Mehmed-paše Sokolovića je projektovao čuveni arhitekta osmanskog carstva, a most je konačno završen 1571. godine. Nazvan je po čoveku koji je rođen nedaleko od Višegrada ali koji je kao dete pod imenom Bajica Sokolović odveden u Istanbul gde je preobraćen u islam, a kasnije postaje Veliki Vezir tri sultana, kao i nosilac mnogih važnih odluka u vladi Osmanskog carstva.
Most je delimično oštećen tokom Drugog svetskog rata, ali je ubrzo obnovljen. Postao je glavni junak romana “Na Drini ćuprija” koji je 1945. napisao Ivo Andrić, a 1961 dobio Nobelovu nagradu za književnost i to najviše zahvaljujući baš ovom romanu.
Iako je most preživeo više ratova, između ostalog i poslednji u Bosni, možda neće preživeti mirna vremena. Nalazi se na listi 100 najugroženijih mesta. Dve hidroelektrane koje se nalaze u blizini su podigle nivo vode na Drini i dosta oštetile donji deo mosta.
Most Mehmed Paše Sokolovića je pod zaštitom UNESCO-a.
Dobitnik Nobelove nagrade, laureat Ivo Andrić dobio je u Višegradu i svoj grad “Andrićgrad”, trg od 17.000 kvadratnih u Višegradu.
Grad posvećen Nobelovcu izgradili su filmski režiser Emir Kusturica i vlada Republike Srpske. Njegov roman „Na Drini ćuprija“ je poslužio kao inspiracija za gradnju Andrićgrada. Andrićgrad je zdanje posvećeno jedinom srpskom nobelovcu sa idejom da spaja neizmirene istorijske periode na našim prostorima, da promoviše turizam, kulturu, umetnost, mir, jednakost među ljudima, rasama i polovima, širi pismenost i plemenitost i spaja i ujedinjuje narode, regione i svet. Smešten je na poluostrvu između reka Drine i Rzav, na nekih 300 metara od višegradske ćuprije. U arhitektonskom pogledu sam grad je mešavina različitih epoha i stilova koji su se smenjivali kroz istoriju ovog područija: vizantijski stil, otomanski period, renesansa, klasicizam.
